Yangın Güvenlik Holü Nedir ve Ne İçin Yapılır?
Yangın güvenlik holü, özellikle yüksek katlı binalarda ve yangın anında tahliyenin zorlaşabileceği yapılarda hayati öneme sahip bir yangın güvenliği tasarım unsurudur. Hem duman kontrolü sağlamak hem de insanların yangın sırasında güvenli şekilde tahliye edilmesini temin etmek amacıyla oluşturulur.
🔍 Tanımı
Yangın güvenlik holü, bir yapıda yangın zonlarını birbirinden ayıran, duman ve ısı geçişini engelleyen ve güvenli kaçış yollarının (özellikle merdivenler ve asansör önleri) hemen önünde bulunan tamamen duman sızdırmaz ve yangına dayanıklı küçük geçiş alanıdır.
🎯 Amacı
Yangın güvenlik holünün temel amaçları şunlardır:
-
Duman ve Yangın İzolasyonu Sağlamak
Hol, yangınla dolmuş bir bölgeden dumanın merdiven boşluğu gibi kaçış alanlarına geçmesini engeller. Bu, insanların dumansız ve güvenli bir ortamdan tahliye edilmesini sağlar. -
Kaçış Güvenliğini Artırmak
Yangın anında panik yaşayan bina kullanıcıları için bir “ara tampon bölge” görevi görür. Merdiven ya da asansör holüne ulaşmadan önce kısa bir duraklama noktasıdır. -
Bina Basınçlandırma Sistemleriyle Uyumlu Çalışmak
Yangın güvenlik holleri, basınçlandırılan kaçış merdivenlerine entegre şekilde tasarlanır. Bu sayede duman, kaçış yollarına giremez.
🧯 Kritik Faydaları
-
Dumandan etkilenmeyen geçiş alanı sağlar.
-
İtfaiye ekiplerinin içeri girerken güvenli alan oluşturmasına yardımcı olur.
-
Basınç farkı sayesinde yangın gazlarının yayılımını engeller.
-
Kritik kaçış sürelerini artırır.
🔥 YANGIN GÜVENLİK HOLÜ: TÜM MEVZUAT VE KILAVUZ BİLGİLERİ
📘 1. TANIM (Yönetmelik Madde 4)
Yangın güvenlik holü:
Kaçış merdivenlerine yangının ve dumanın geçişini engellemek için yapılacak bölümdür.
📐 2. TASARIM, YAPISAL VE YANGINA DAYANIKLILIK ŞARTLARI
Yönetmelik Madde 34 ve Kılavuz açıklamalarıyla birlikte:
| Kriter | Mevzuattaki Açıklama |
|---|---|
| Amaç | Dumanın kaçış merdivenine geçişini önlemek, kurtarma ekiplerinin kullanabileceği ve engelli/yarlıların geçici bekletilebileceği alan sağlamaktır. |
| Duvar dayanımı | En az 120 dakika yangına dayanıklı duvar (EI 120). |
| Kapı dayanımı | En az 90 dakika yangına dayanıklı, duman sızdırmaz kapı (EI₂ 90-C veya E90-C). |
| Tavan/Taban | Yanıcı malzeme kullanılamaz. |
| Kapı açılımı | Kaçış yönüne doğru açılmalı, geçişi engellememelidir. |
| Holün net geçiş yönü | Kaçış yönünde en az 1,80 m derinlik olmalı. |
| Hol taban eğimi | Çıkış kapısına doğru maksimum 1/200 eğim verilebilir. |
| Döşeme kaplaması | Kaymaz ve alev yaymayan malzeme önerilir (kılavuz tavsiyesi). |
📏 3. HOL ALANI ve BOYUTLARI
A. Standart Yangın Güvenlik Holü:
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Alan | En az 3 m², en fazla 6 m² |
| Kaçış yönündeki mesafe | ≥ 1.80 m |
B. Acil Durum Asansörü ile Ortak Kullanılan Hol:
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Alan | En az 6 m², en fazla 10 m² |
| Hiçbir boyut | 2 m’den az olamaz |
📌 Bu ölçüler hem mevzuatta açıkça belirtilmiş, hem de Kılavuzda grafiklerle desteklenmiştir (Bkz. Şekil 34, 35).
🧯 4. ZORUNLULUK DURUMLARI (Nerelerde Hol Olmalı?)
| Bina Tipi | Zorunlu mu? |
|---|---|
| Yapı yüksekliği 51.50 m’den büyük tüm binalar | ✅ ZORUNLU |
| Kaçış merdiveni ile acil durum asansörü aynı noktada birleşiyorsa | ✅ ZORUNLU |
| Kaçış merdivenlerinin duman basınçlandırması yapılmamışsa | ✅ YG holü zorunlu |
| Kaçış kapısı doğrudan koridora/açık alana çıkıyorsa | 🔁 Duruma göre istenebilir |
| Her türlü yüksek bina (konut/hizmet/karma) | ⚠️ Proje özelinde değerlendirilir |
🧭 5. DİĞER UYGULAMA NOTLARI
-
Hol içi serbest bırakılmalıdır. Her türlü eşya, depolama veya tesisat yerleştirmek yasaktır.
-
Kullanılabilir halde tutulmasından bina sahibi ve yöneticiler sorumludur.
-
Hol kapı ve duvar detayları, TS EN 13501-2 ve EN 1634-1 standartlarına uygun olmalıdır.
🖼️ 6. KILAVUZ GÖRSELİNDEN ALINTI (Sayfa 103 – Şekil 34)
Görselde yer alan yapı:
-
EI 120 duvar
-
EI90-C kapılar
-
Kaçış yönü ≥1.80 m
-
Hol alanı 3–6 m²
-
İki kapı arası geçiş boşluğu tanımlanmış
-
Döşeme eğimi gösterilmiş
Ayrıca, bu şekilde acil durum asansörüyle entegre hol tasarımı da örneklenmiştir.
✅ 7. ÖZET TABLO: YANGIN GÜVENLİK HOLÜ ŞARTLARI
| Kriter | Değer / Açıklama |
|---|---|
| Tanım | Yangın ve duman geçişini engelleyen kaçış öncesi geçiş alanı |
| Hol Alanı | 3–6 m² (standart) / 6–10 m² (asansörle ortak) |
| Hol Derinliği (Kaçış yönü) | En az 1.80 m |
| Duvar Yangın Dayanımı | EI 120 (120 dakika) |
| Kapı Yangın Dayanımı | EI 90-C (90 dakika, duman sızdırmaz) |
| Tabanda eğim | Maksimum 1/200 |
| Malzeme | Yanıcı malzeme kullanılamaz |
| Kullanım | Boş tutulmalı – eşya, tesisat yerleştirilemez |
| Zorunluluk | 51.50 m üzeri binalar ve acil durum asansörü olan yapılarda |
