Binalarda Yangın Güvenliği Yönetimi Bilinmeyen Hususlar.

Binanızın Yangın Güvenliği Hakkında Muhtemelen Bilmediğiniz 4 Kritik Detay

Duvarda asılı duran kırmızı bir yangın söndürücü görmek, çoğu insana anlık bir güven hissi verir. Yangın güvenliğinin görünür birkaç ekipmandan ibaret olduğunu varsaymak kolaydır. Oysa özellikle Türkiye’de yürürlükte olan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”, yangın güvenliğini çok daha kapsamlı, organize ve süreklilik gerektiren bir sorumluluk alanı olarak tanımlar. Üstelik bu sistemin doğru işlemesi için gereken birçok kritik unsur, hem bina sakinlerinin hem de yöneticilerin gözünden kolayca kaçabilir.

Bu yazıda, yangın güvenliğinin sadece bir donanım meselesi değil; yaşayan, kontrol edilen ve insanlar tarafından sürdürülen bir güvenlik kültürü olduğunu gösteren dört önemli yönetmelik detayını ele alıyoruz.

1. Yangın Güvenliğinde Sorumluluk Dağılmaz: Tek Bir Kişiye Aittir

Birçok binada yangın güvenliği denince sorumluluk genellikle “yönetim”, “bina sakinleri” ya da “teknik ekip” gibi belirsiz gruplara atfedilir. Ancak yönetmelik, bu belirsizliği ortadan kaldırmak için son derece net bir yaklaşım benimser:
Yangın güvenliğinden tek bir kişi sorumludur.

• Kamu ve özel kurumlarda bu kişi en büyük amirdir.

• Diğer yapılarda ise bina sahibi veya yöneticisi doğrudan sorumludur.

Bu yaklaşım, sıkça karşılaşılan “sorumluluk dağılması” problemini önler. Çünkü herkesin bir başkasını sorumlu sandığı ortamlarda gerçek güvenlik tesis edilemez. Gündelik kontrol ve organizasyon görevleri başkalarına devredilebilse de, nihai sorumluluk her zaman belirlenmiş tek bir kişiye aittir. Bu sayede hem hesap verebilirlik hem de denetim mekanizması güçlenir.

2. Yangın Güvenliği Bir Kez Yapılıp Unutulan Bir Sistem Değil, Sürekli Bir Süreçtir

Bir binada yangın algılama veya söndürme sistemlerinin bulunması, güvenliğin sadece başlangıcıdır. Yönetmelik, bu sistemlerin binanın tüm kullanım süresi boyunca etkin ve çalışır durumda tutulmasını zorunlu kılar. Bu da bir defalık yatırım mantığından çok, sürekli bakım ve takip gerektiren bir operasyon anlayışını beraberinde getirir.

Örneğin:

• Taşınabilir yangın söndürücüler yılda bir kez kontrol edilmelidir.

• Dört yılda bir içeriği yenilenmeli ve hidrostatik teste girmelidir.

• Kaçış merdivenleri ve yangın güvenlik holleri gibi alanlar her zaman boş ve kullanılabilir olmalıdır.

Bu ayrıntılar gösteriyor ki yangın güvenliği, sadece ekipman satın almak değil, ekipmanların her an görev yapabilecek durumda kalmasını sağlamak anlamına gelir. Aksi durumda, yaşanan aksaklıklardan işletmeci kuruluş doğrudan sorumludur.

3. Sigorta Şirketleri Görünmez Bir Denetçi Olarak Sürecin İçindedir

Yangın güvenliği denetimlerinin yalnızca itfaiye veya belediye ekipleri tarafından yapıldığını düşünmek yaygın bir yanılgıdır. Oysa yönetmelik, yangın güvenliği denetimine farklı bir boyut ekler:
Sigorta şirketleri de bu sürecin aktif bir parçasıdır.

Bir bina yangın sigortası yaptırmak istediğinde sigorta şirketi, binanın yangın güvenliği önlemlerinin yönetmeliğe uygunluğunu kontrol etmek zorundadır.

Bu madde iki önemli sonuç doğurur:

1. Yangın güvenliği, yalnızca kamu denetiminin konusu olmaktan çıkar, finansal sistemin bir parçası haline gelir.

2. Bina sahipleri için yangın güvenliği, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda sigortalanabilirlik açısından da kritik bir gereklilik olur.

Bu sayede piyasaya dayalı ek bir denetim mekanizması oluşur ve güvenlik uygulamalarında süreklilik teşvik edilir.

4. Sanıldığından Daha Fazla Bina Kendi “Mini İtfaiye Ekibini” Kurmak Zorundadır

Çoğu kişi, bir yangın anında tek görevinin binayı tahliye etmek olduğunu düşünür. Ancak yönetmelik, belirli büyüklükteki binalarda eğitimli acil durum ekipleri kurulmasını zorunlu kılar. Bu ekipler, itfaiye gelene kadar organize ve eğitimli bir şekilde ilk müdahaleyi yapar.

Bu zorunluluk şuraları kapsar:

• Yüksekliği 30,50 metreyi geçen konut binaları,

• 50’den fazla kişinin bulunduğu konut dışı yapılar,

• 200’den fazla kişinin yaşadığı siteler.

Bu yapılarda kurulması gereken ekipler:

• Söndürme Ekibi — en az 3 kişi

• Kurtarma Ekibi — en az 3 kişi

• Koruma Ekibi — en az 2 kişi

• İlk Yardım Ekibi — en az 2 kişi

Bu ekipler, yalnızca müdahale değil; aynı zamanda düzeni sağlamak, panik ve kargaşayı önlemek, tahliyeyi koordine etmek gibi hayati sorumluluklar üstlenir. Ayrıca bu tür yapılarda yılda en az bir kez tahliye ve söndürme tatbikatı yapılması zorunludur.

Sonuç: Yangın Güvenliği Bir Ekipmandan Değil, Bir Kültürden İbarettir

Tüm bu maddeler bize şunu gösteriyor:

Yangın güvenliği pasif bir özellik değil; yaşayan, izlenen ve insanlar tarafından sürdürülmesi gereken bir sistemdir.

Gerçek güvenlik yalnızca şu üç unsur bir arada olduğunda sağlanabilir:

• Güvenilir ekipman,

• Düzenli bakım,

• Hazırlıklı ve bilinçli insanlar.

Bu yüzden bir dahaki sefere evinizde veya iş yerinizde dolaşırken, sadece yangın söndürücünün varlığına değil; o görünmeyen güvenlik sisteminin ne kadar diri ve hazır olduğuna da dikkat edin.

“Bu binanın yangın güvenliğinden gerçekten kim sorumlu ve sistemler şu anda göreve hazır mı?” sorusu, güvenliğinizin gerçek göstergesidir.