Hidrokarbon Yangını Nedir?
Hidrokarbon yangını, temelinde karbon (C) ve hidrojen (H) atomlarından oluşan yanıcı gaz veya sıvıların (ör: benzin, motorin, LPG, doğalgaz, propan, jet yakıtı vb.) yanmasıyla meydana gelen yangın türüdür. Yani, petrol türevli veya doğal gaz gibi maddelerin tutuşturulmasıyla ortaya çıkar. Bu tür yangınlar genellikle endüstriyel tesisler, petrol rafinerileri, akaryakıt istasyonları, tank sahaları ve petrokimya tesislerinde görülür.
Hidrokarbonlar, oksijenle bir araya geldiğinde (tutuşma sıcaklığına ulaştığında) çok hızlı ve şiddetli bir şekilde yanar. Ortaya çıkan ısı çok yüksektir ve alevler yoğun olur. Çoğu zaman yangın büyümesi saniyeler içinde gerçekleşir.
💡 Özellikleri
-
Alev şiddeti çok yüksektir.
-
Çok hızlı yayılır, özellikle buhar/gaz halinde.
-
Söndürülmesi zordur; su genellikle etkisizdir, özel köpük ya da gazlı söndürücüler gerekir.
-
Patlayıcı riski taşır (kapalı alanlarda gaz birikirse).
📍 Nerelerde Görülür?
-
Petrol ve doğalgaz tesisleri
-
Akaryakıt ve kimyasal tank sahaları
-
Endüstriyel dolum alanları
-
Havaalanı yakıt depolama noktaları
-
LPG, CNG, LNG istasyonları
🧯 Nasıl Söndürülür?
Hidrokarbon yangınlarının söndürülmesinde genellikle özel köpükler (AFFF, protein bazlı) ve gazlı söndürme sistemleri (CO₂, FM200, NOVEC) kullanılır. Su, sadece soğutma amaçlıdır; alevi bastırmak için etkili değildir.
🔥 Hidrokarbon Yangınları İçin En Uygun Alev Dedektörü Hangisidir?
Hidrokarbon yangınları, yüksek ısı, hızlı yayılma ve parlayıcı gaz/sıvıların etkisiyle tehlikeli ve ani gelişen yangınlardır. Bu nedenle, algılamada kullanılacak dedektörlerin yanıltıcı kaynaklara dirençli, yüksek hassasiyetli ve hızlı tepki veren cihazlar olması gerekir.
✅ 1. Hidrokarbon Yangınları İçin Dedektör Seçim Kriterleri
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| Yanlış alarm toleransı | Güneş ışığı, kaynak, sıcak metal yüzeylerden etkilenmemelidir. |
| Algılama teknolojisi | IR3 (3 spektrumlu kızılötesi) veya IR3/UV (kombine) sistemler tercih edilir. |
| Tepki süresi | 1 saniyeden kısa olmalı (ultra hızlı müdahale için). |
| Koruma sınıfı | ATEX, CE gibi patlayıcı ortama uygunluk belgeleri olmalı. |
| İletişim protokolü | RS-485, 4–20mA çıkış desteklemeli (BMS ya da yangın paneline entegrasyon için). |
Uygun Dedektör Türleri
IR3 Alev Dedektörleri (3 IR sensörlü)
-
Avantajı: Sadece alevin kendisine özgü frekansları algılar.
-
Yanlış alarm riski çok düşüktür.
-
IR bandındaki termal salınımı ölçer
IR3 / UV Kombine Dedektörler
-
Avantajı: IR ve UV spektrumlarını aynı anda değerlendirir.
-
En güvenilir dedektör tipidir.
-
Güneş ışığı, kaynak gibi faktörlere karşı daha da yüksek direnç sağlar.
Uygulama Alanlarına Göre Öneriler
| Uygulama Alanı | Önerilen Dedektör Türü |
|---|---|
| Petrol Rafinerisi | IR3 / UV (IRT 110-K) |
| Doğalgaz Santrali | IR3 (IRT 021-A) veya IR3 / UV |
| LPG Depolama Tesisi | IR3 / UV (yanlış alarm öncelikli) |
| Jet Yakıtı Tank Sahası | IR3 veya IR3 / UV (ATEX zorunlu) |
| Kapalı Endüstriyel Alan | IR3 yeterli olabilir |
Neden Bu Dedektörler?
-
Hidrokarbon yangınları alevle başlar, dumanla değil → Duman dedektörleri yetersiz.
-
IR3, alevin titreşim frekanslarını 3 spektrumda analiz eder → Yanlış alarmlar engellenir.
-
IR3/UV, hem alevin UV hem IR ışınımını kıyaslar → Yanıltıcı çevre koşulları elenir.
-
Kompakt tasarımlar, tank sahası, pompa odaları, boru güzergahı gibi dar alanlara kolayca monte edilir.
