Sesli ve Işıklı Uyarı Cihazları & Acil Anons Sistemleri
Aşağıda Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik – MADDE 81 kapsamında “Sesli ve Işıklı Uyarı Cihazları ile Acil Anons Sistemleri”ne ilişkin hükümleri, uygulamacılar ve yangın güvenliği danışmanları için detaylı ve maddeler halinde özetliyorum:
Genel Zorunluluk:
-
Bir binanın kullanılan bütün bölümlerinde, yangın ve acil durumlara karşı sesli ve ışıklı uyarı sistemleri kurulmalıdır.
-
Eğer yangın ihbar butonu zorunluysa, uyarı sistemi de zorunludur.
Acil Anons Sistemi Kurulması Zorunlu Yerler:
Aşağıdaki yerlerde acil anons sistemi (canlı + otomatik sesli mesaj) zorunludur:
| Durum | Açıklama |
|---|---|
| a) | Yatak sayısı 200’den fazla olan otel, motel, yatakhaneler |
| b) | İnşaat alanı 5000 m²’den büyük veya kullanıcı sayısı 1000 kişiden fazla olan: – Topluma açık binalar – AVM, süpermarketler – Endüstri tesisleri ve benzeri binalar |
| c) | Yapı yüksekliği 51,50 m’den fazla olan tüm binalar |
✅ Bu tür binalarda otomatik sesli mesaj + canlı mikrofon anonsları yapılabilen sistem kurulması şarttır.
Acil Anons Sistemlerinin Diğer Kullanımları:
-
Anons sistemleri, yangın dışında müzik yayını veya genel anons için de kullanılabilir.
-
Ancak:
-
Yangın ve acil durum anonsları otomatik öncelikli olmalı, diğer yayınları kesebilmelidir.
-
Pratik Uygulama İçin Hatırlatmalar:
| Kriter | Gereklilik |
|---|---|
| Tüm binada sesli ve ışıklı uyarı | Zorunlu (istisnalar hariç) |
| Acil Anons Sistemi | Yukarıdaki 3 koşuldan biri sağlanıyorsa zorunlu |
| Zon bazlı tahliye | Geniş binalarda kademeli tahliye yapılabilir |
| Sesli cihaz yüksekliği | 150 cm |
| Ses seviyesi | Min 75 dBA, max 120 dBA |
| Işıklı cihaz zorunluluğu | Genelde zorunlu, bazı istisnalar hariç |
Ön Uyarı Sistemi Kullanımı (Seçimlik):
-
Alarm doğrudan tahliyeye sebep olmadan önce, eğitilmiş personelin müdahalesine olanak sağlamak amacıyla ön uyarı sistemi kullanılabilir.
-
Ancak bu sistem sadece:
-
Yangın sinyalinin anında müdahale ekiplerine aktarılması şartıyla,
-
Ve tehlikeli madde içermeyen yapılar için geçerlidir.
-
-
Tehlikeli maddelerle ilgili endüstriyel binalar ve depolarda ön uyarı yasaktır – algılama, otomatik tahliye uyarısı başlatmalıdır.
Uyarı Tipi (Sesli + Işıklı):
-
Tahliye uyarıları kural olarak hem sesli hem ışıklı yapılmalıdır.
-
Ancak şu istisnalar geçerlidir:
-
İşitme engelli bulunmayan alanlarda, ışıklı uyarı zorunlu değil.
-
Sağlık tesislerinde, istenirse sadece ışıklı uyarı kullanılabilir.
-
Uyarıların Yayılım Alanı:
-
Kural olarak tüm binada devreye girmelidir.
-
Ancak şu durumlarda kademeli (zon bazlı) tahliye mümkündür:
-
Yapının tamamen boşaltılması fiziksel olarak mümkün değilse, sadece yangından etkilenmesi muhtemel bölgeler önce uyarılır.
-
Yaşlı, engelli veya bakıma muhtaç kişilerin bulunduğu binalarda sadece bakım personeline uyarı verilebilir.
-
Sesli Uyarı Seviyesi ve Kurulum Yüksekliği:
-
Sesli uyarı cihazları, zeminden 150 cm yükseklikte monte edilmelidir.
-
Ses seviyesi:
-
Ortam gürültüsünün en az 15 dBA üzerinde olmalı,
-
Uyuma alanlarında ve banyolarda en az 75 dBA,
-
Cihazdan 3 m uzaklıkta en az 75 dBA, en çok 120 dBA olmalıdır.
-
-
Acil anons hoparlörü varsa, ayrıca siren zorunlu değildir.
Sesin Tanınabilirliği:
-
Yangın alarm sesi, binadaki diğer sinyallerle karıştırılmayacak şekilde farklı olmalıdır.
İlgili Diğer Yönetmelik ve Standartlar
Yönetmeliğe ek olarak aşağıdaki standartlar ve hükümler sistemin projelendirme ve uygulamasını yönlendirir:
| Standart / Rehber | Açıklama |
|---|---|
| TS EN 54-16 | Acil anons sistemi kontrol cihazlarının teknik standartı |
| TS EN 54-24 | Hoparlörlerin teknik gerekleri |
| TS EN 54-4 | Güç kaynağı gereklilikleri |
| TS CEN/TS 54-32 | Sesli tahliye sistemlerinin planlama ve tasarımı |
| EN 60849 | Acil sesli alarm sistemlerinin genel standardı |
| ISO 7240-19 | Sesli tahliye sistemleri için uluslararası standart |
Acil Anons Sisteminin Özellikleri
(Bu maddeler yönetmelikte doğrudan yazmasa da TS CEN/TS 54-32 ve EN 60849 gibi standartlarla birlikte değerlendirilir.)
-
Yangın anında otomatik devreye girmeli
-
Elle müdahaleye de izin vermeli (mikrofon, buton, senaryo seçici)
-
Zonlara ayrılmış olmalı (kat bazlı, bölge bazlı)
-
Yedek güç kaynağı ile en az 30 dakika çalışmaya devam etmeli
-
Alarm ses seviyesi, ortamın 10 dB üzerinde olmalı, 65 dB altında olmamalı
-
Sesli mesajlar anlaşılır ve panik yaratmayacak şekilde olmalı
-
Evakuasyon (tahliye) senaryolarına göre otomasyon yapılmalı (örneğin; asansör kilitleme, yangın zonunun boşaltılması)
Acil Anons Sistemi Zorunluluğu:
Yukarıda önceki mesajda detaylıca verdiğimiz gibi, belirli yükseklik ve alan kriterlerini sağlayan yapılarda acil anons sistemi zorunludur. Bu sistem;
-
Tüm binaya yayılmalı,
-
Sesli uyarının yanında kapsamlı, anlaşılır ve yönlendirici anonslar yapılabilmelidir.
-
Merkezi kontrol paneli olmalıdır.
-
Yangın algılama sistemiyle entegre çalışmalıdır.
Cihazların yerleşimi:
-
Uyarı cihazları:
-
Ortak kullanım alanlarında,
-
Koridorlarda,
-
Merdiven hollerinde ve sirkülasyon alanlarında,
-
Kolay algılanabilir ve görülebilir yerlerde yerleştirilmelidir.
-
