Taşınabilir Söndürme Cihazları: Risk ve Kullanım Rehberi
Yangın güvenliği binaların ve mekanların en kritik unsurlarından biridir. Taşınabilir yangın söndürme cihazları, yangına hızlı ve etkili bir müdahale sağlamak için hayati bir rol oynar. Bu makalede, taşınabilir yangın söndürme cihazlarının tipi, kullanım alanları, yerleştirme kuralları ve bakım gereksinimleri örneklerle detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
1. Taşınabilir Yangın Söndürme Cihazlarının Tipleri
Taşınabilir yangın söndürme cihazları, yangın sınıflarına göre türlere ayrılır:
- A Sınıfı Yangınlar: Katı maddeler (ahşap, kâğıt) üzerinde çıkan yangınlar.
- Önerilen Cihazlar: Çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu cihazlar.
- Örnek: Ofislerde veya kütüphanelerde sulu söndürme cihazları etkili bir çözüm sağlar.
- B Sınıfı Yangınlar: Yanıcı sıvılar (benzin, alkol).
- Önerilen Cihazlar: Kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü cihazlar.
- Örnek: Akaryakıt istasyonlarında karbondioksitli cihazlar tercih edilir.
- C Sınıfı Yangınlar: Gaz yangınları (doğal gaz, propan).
- Önerilen Cihazlar: Kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli cihazlar.
- Örnek: Tesisat dairelerinde kuru kimyevi tozlu cihazlar etkilidir.
- D Sınıfı Yangınlar: Yanıcı metaller (magnezyum, titanyum).
- Önerilen Cihazlar: Kuru metal tozlu cihazlar.
- Örnek: Metal işleme atölyelerinde bu tür cihazlar kullanılır.
- E İçin Not: Elektrik yangınları için genellikle karbondioksitli cihazlar tavsiye edilir.
2. Taşınabilir Cihazların Yerleştirilmesi
Yangın söndürme cihazlarının etkinliği, doğru yerleştirilmelerine bağlıdır:
- Tehlike Sınıfına Göre Dağıtım:
- Düşük Tehlike: Her 500 m² alan için 1 adet 6 kg kuru kimyevi tozlu cihaz.
- Orta/Yüksek Tehlike: Her 250 m² alan için 1 adet 6 kg kuru kimyevi tozlu cihaz.
- Yerleştirme Kuralları:
- Cihazlar görülebilir ve kolay erişilebilir yerlere yerleştirilmelidir.
- Ulaşım mesafesi maksimum 25 metre olmalıdır.
- Cihazlar kapı arkası, derin girintiler veya kapalı dolaplarda bulundurulmamalıdır.
- Fosforlu İşaretleme:
- Görünmeyen yerlere konulan cihazlar uygun fosforlu işaretlerle belirtilmelidir.
3. Taşınabilir Cihazların Montajı
- Duvara Montaj:
- Cihazın asma halkası, duvardan kolayca alınabilecek şekilde yerleştirilmelidir.
- 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği 90 cm’yi aşmayacak şekilde montaj yapılmalıdır.
4. Bakım ve Kontrol Gereksinimleri
Yangın söndürme cihazlarının etkin kalması için düzenli bakım gereklidir:
- Periyodik Bakım:
- Yılda bir kez cihazların genel kontrolü yapılmalıdır.
- Her dört yılda bir içerik yenilenmeli ve hidrostatik test yapılmalıdır.
- Geçici Cihaz Temini:
- Bakım sürecinde cihazların bulunduğu yerler tehlike altında bırakılmamalı; aynı özellikte geçici cihazlar yerleştirilmelidir.
- Standartlara Uygunluk:
- Arabalı yangın söndürme cihazları TS EN 1866 ve diğer taşınabilir yangın söndürme cihazları TS 862-EN 3 standartlarına uygun olmalıdır.
- Belgelendirme:
- Cihazların bakımını yapan firmalar dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olmalıdır.
- Servis firmaları, talep edilmesi durumunda belgelerini müşterilere sunmak zorundadır.
5. Özel Kullanım Alanları
- Hastaneler ve Huzurevleri: Sulu veya temiz gazlı cihazlar tercih edilmelidir.
- Otoparklar ve Depolar: Tekerlekli tip söndürme cihazları zorunludur.
6. Mahalli Yetkili Görüşü
- Binalara konulacak yangın söndürme cihazlarının cinsi, miktarı ve yerleri belirlenirken mahalli itfaiye teşkilatının görüşü alınabilir. Bu durum, özellikle karmaşık bina yapılarında uygun tür ve sayının belirlenmesini kolaylaştırır.
Yangın Söndürme Cihazları Bakımı Hususları Nelerdir?
1. Standartlara Göre Bakım ve Kontrol (TS ISO 11602-2)
- TS ISO 11602-2 standardı, taşınabilir yangın söndürme cihazlarının bakımı ve kontrolü için uluslararası bir kılavuzdur.
- Bu standart, cihazların etkin şekilde çalışabilir durumda tutulmasını sağlamak için gereken kontrol ve bakım prosedürlerini detaylandırır.
2. Yeterlilik Belgesi Gerekliliği
- Yangın söndürme cihazlarının bakımını yapan üretici veya servis firmalarının dolum ve servis yeterlilik belgesine sahip olması gerekir.
- Bu belge, firmaların cihaz bakımı konusunda yeterli bilgi, beceri ve ekipmana sahip olduğunu gösterir.
- Servis firmaları, talep edildiğinde bu belgeleri müşterilere sunmakla yükümlüdür.
3. Yıllık Kontrol ve Bakım
- Söndürme cihazlarının yılda bir kez genel kontrolleri yapılır:
- Dış yüzeyin sağlamlığı, valflerin durumu ve basınç seviyesi kontrol edilir.
- Cihazın çalışabilirliği test edilir.
- Bu kontroller, cihazların her zaman çalışmaya hazır olmasını sağlar.
4. Dört Yıllık Bakım ve Hidrostatik Testler
- Dördüncü yılın sonunda:
- Cihazın içindeki söndürme maddesi yenilenir.
- Cihazın tüpü ve yapısı üzerinde hidrostatik testler yapılır.
- Hidrostatik test, cihazın basınca dayanıklılığını kontrol etmek için uygulanır.
5. Geçici Cihaz Temini
- Söndürme cihazları bakıma alındığında:
- Bakımı yapılan cihazların yerine aynı özellikte ve eşdeğer sayıda kullanıma hazır cihazlar geçici olarak bırakılır.
- Bu düzenleme, cihazın bulunduğu alanın yangın riskine karşı savunmasız kalmamasını sağlar.
- Örneğin, bir ofiste bakıma alınan cihazın yerine geçici bir cihaz bırakılarak yangın güvenliği sürekliliği sağlanır.
6. Genel Amaç
Bu düzenlemeler ve gereklilikler, yangın söndürme cihazlarının her zaman kullanılabilir durumda olmasını, düzenli bakım yapılmasını ve cihazın bulunduğu yerin yangına karşı korumasız kalmamasını hedefler. Böylece yangın riski minimize edilir ve kullanıcılar için yüksek düzeyde güvenlik sağlanır.
TS ISO 11602-2 standardı, taşınabilir yangın söndürme cihazlarının periyodik kontrol ve bakım prosedürlerini tanımlayan bir rehberdir. Bu standarda göre bakım işlemleri şu şekilde yapılır:
1. Görsel Muayene
Cihazın dış görünüşü ve fiziksel durumu incelenir:
- Dış yüzey: Çatlaklar, paslanma, darbe izleri ve deformasyon kontrol edilir.
- Etiket ve işaretler: Cihaz üzerindeki etiketlerin okunabilir ve standartlara uygun olduğu doğrulanır.
- Valf ve bağlantılar: Tıkanma, çatlama veya hasar olup olmadığına bakılır.
- Hortum ve püskürtme ucu: Bükülme, çatlak veya tıkanıklık olup olmadığı kontrol edilir.
2. İşlevsel Kontrol
Cihazın mekanik ve işlevsel aksamlarının durumu test edilir:
- Basınç seviyesi: Tüp üzerindeki manometreden cihazın iç basıncı kontrol edilir. Basınç seviyesinin önerilen aralıkta olması gerekir.
- Valf fonksiyonu: Açma ve kapama mekanizmasının düzgün çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
- Söndürme mekanizması: Cihazın boşaltma mekanizması çalıştırılarak söndürücünün doğru şekilde püskürtüldüğü doğrulanır (bu test genellikle özel ekipman ve test alanında yapılır).
3. Söndürücü Maddenin Kontrolü
- Söndürücü miktarı: Tüpün ağırlığı ölçülerek içindeki söndürücü madde miktarının yeterli olup olmadığı belirlenir.
- Madde durumu: Söndürücü maddenin katılaşma, nemlenme veya topaklanma gibi olumsuz durumlara maruz kalmadığı kontrol edilir.
4. Hidrostatik Testler
- Cihazın dayanıklılığı için tüp üzerinde hidrostatik test yapılır (her 4 yılda bir).
- Bu testte, tüp yüksek basınca maruz bırakılarak deformasyon veya sızıntı olup olmadığına bakılır.
5. Etiketleme ve Belgelendirme
Bakım ve kontrol sonrası cihaz üzerine şu bilgiler eklenir:
- Bakım tarihi ve son kontrol tarihi.
- Bakımı gerçekleştiren teknik servis firması ve yetkili kişi bilgileri.
- Gelecek bakımın yapılacağı tarih.
7. Rutin Periyodiklik
- Yıllık Kontroller: Cihazın genel işleyişi ve mekanik durumu her yıl kontrol edilir.
- Dört Yılda Bir: İçindeki söndürücü madde tamamen yenilenir ve cihaz hidrostatik teste tabi tutulur.
Yangın söndürme cihazları hidrostatik testi Nedir?
Yangın söndürme cihazları hidrostatik testi, söndürme cihazlarının içindeki basıncı dayanıklı olup olmadığını test etmek amacıyla yapılan bir testtir. Bu test, cihazların güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için gereklidir. Test sırasında, yangın söndürücünün silindiri belirli bir basınca sahip bir sıvı ile doldurulur ve genellikle 1-1.5 katı kadar yüksek bir basınç uygulanır. Bu, cihazın metal yapısının deforme olmadan, sızıntı yapmadan veya patlamadan bu basınca dayanıp dayanamayacağını belirler.
Hidrostatik test, genellikle her 4-5 yılda bir yapılır ve bir yangın söndürücünün güvenli ve verimli şekilde kullanılabilmesi için kritik öneme sahiptir. Bu testin sonucunda, cihazın basınca dayanıklılığı kontrol edilir ve eğer herhangi bir problem tespit edilirse, cihaz onarılarak kullanılabilir hale getirilir veya değiştirilir.
